تا ئا*پۆ له‌ زیندانا بێت ئاشتی مه‌حاڵه‌  

له‌تیف فاتیح فه‌ره‌ج

تا كێشه‌ی كورد نه‌ك له‌توركیا، له‌ ته‌واوی ئه‌و وڵاتانه‌ی خاك و خه‌ڵكی كوردستانیان به‌ سه‌ردا دابه‌شكراوه‌ چاره‌سه‌ر نه‌كرێت، زۆر ئه‌سته‌مه‌ ئه‌م ناوچه‌یه‌ “رۆژهه‌ڵاتی ناوین” ئارامی به‌ خۆیه‌وه‌ ببینێت، كاتێك كه‌ باسی ئارامی و ته‌ناهی و ناوچه‌ی بێگرفت ده‌كرێت، ده‌بێت بیر له‌و رێچارانه‌ بكه‌ینه‌وه‌ كه‌ ده‌توانن ئه‌و دۆخانه‌ به‌دی بهێنن، له‌ جه‌نگی جیهانی یه‌كه‌مه‌وه‌ ئه‌م ناوچه‌یه‌ ده‌كوڵێت، هۆكاری ئه‌و ناكۆكی و پێكدادانه‌ش چاره‌سه‌ر نه‌كردنی كێشه‌ی كورد و پشتكردنه‌ له‌ به‌ ئاشتی چاره‌سه‌ركردنی ئه‌و كێشه‌یه‌، ناسیونالیزمی ده‌وڵه‌تی، ئه‌وانه‌ی له‌سه‌ر پایه‌كانی عه‌ره‌بایه‌تی، توركایه‌تی، ئێرانیه‌تی به‌ بیركردنه‌وه‌ فارسیه‌كه‌ی  ده‌وڵه‌تداری ده‌كه‌ن، شه‌ڕو كوشت و بڕو تیرۆرو جینۆسایدیان  له‌ ئاشتی و خود خاوه‌نی كورد پێباشتره‌، له‌ كاتێكدا ده‌شێت ئاشتی ناوچه‌كه‌و له‌ سه‌ر پێوه‌ستانی كورد به‌و جۆره‌ی مافه‌كانی مسۆگه‌ر بن وه‌ك ئه‌وانی تر جگه‌ له‌ پێشكه‌وتنی كۆمه‌ڵایه‌تی و سیاسی، گه‌شه‌یه‌كی ئابوری گه‌وره‌ش باڵ به‌سه‌ر ناوچه‌كه‌دا ده‌كێشێت، پرسیاری هه‌ره‌گرنگ ئه‌وه‌یه‌ ئه‌دی بۆ ده‌بێت شه‌ڕو كوشتنی كوردو نیشاندانی كورد به‌ یاخی و تیرۆریست درێژه‌ی هه‌بێت، باشه‌ ئه‌گه‌ر هه‌موو ئه‌و شوێنانه‌ی به‌ كوردستانی باكور ناوده‌برێن و به‌شێكن له‌ توركیای ئێستا بواری ئه‌وه‌ی پێبدرێت خوێندن، په‌روه‌رده‌، سیاسه‌ت و به‌ڕێوه‌بردن  كوردیانه‌ بێت له‌ هه‌مان كاتا مافی هه‌موو ئه‌وانی دیكه‌ش پارێزراو بێت توركیا گه‌شه‌ ده‌كات، یان نا؟، وه‌ڵامی ئه‌م پرسیاره‌ هه‌ر ئه‌وه‌یه‌ زیاتر له‌ 100 ساڵ له‌ شه‌ڕ به‌رهه‌مه‌كه‌ی چی بوو، به‌ یه‌ك به‌كوشتدانی گه‌نجی تورك و كورد چ كه‌ڵكێكی به‌ توركیا گه‌یاندووه‌، جگه‌ له‌ زیانی به‌رده‌وام، ئه‌و سیحره‌ چیه‌ كه‌ سه‌رانی تورك له‌ گه‌ل و خه‌ڵكی توركیای ده‌كه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی نه‌یانه‌وێت كێشه‌ی كورد چاره‌سه‌ر بێت .
سه‌ت ساڵ پتره‌ سه‌رانی تورك و ده‌سه‌ڵاتدارانی دوای روخانی ده‌وڵه‌ته‌نه‌خۆشه‌كه‌و پێكهێنانی ئه‌م توركیایه‌ی ئێستا، سه‌ركرده‌و شۆڕشگێڕی كورد ده‌گرن و له‌ دار ده‌ده‌ن و دورده‌خه‌نه‌وه‌و ده‌كوژن و تیرۆر ده‌كه‌ن، ئایه‌ كورد به‌ كۆتاهات، ئایه‌ وازی له‌ خه‌ونی خۆ خاوه‌نی و ده‌سته‌به‌ری مافه‌كانی خۆی هێنا، بێگومان نه‌خێر، ئیدی بۆ ده‌بێت سه‌ركرده‌، شۆڕشگێڕ، نوسه‌ر، بیرمه‌ندو خوێنه‌وارو ئازادیخوازی كورد له‌ بری وه‌ڵامدانه‌وه‌یان له‌ كونجی زیندان توند بكرێن و سزا بدرێن و له‌ سه‌ر ئێسك و پروسكه‌كانیان په‌یكه‌ری ئه‌تاتورك و جه‌نه‌ڕاڵه‌كانی خوێن دابنرێت، ئایه‌ كوشتنی شێخ عوبه‌یدیلا، دكتۆر فواد، سه‌ید ره‌زای ده‌رسیم، دورخستنه‌وه‌و گۆڕ شاردنه‌وه‌ی شێخ سه‌عیدی نه‌وره‌سی و هتد خه‌ڵكی له‌وه‌ پاشگه‌زكرده‌وه‌ كه‌ ئیدی داوای مافه‌كانی خۆی نه‌كات و سڵ له‌ خه‌بات و تێكۆشان بكاته‌وه‌، هه‌ڵبه‌ت نه‌خێر، كه‌واته‌ كاتی ئه‌وه‌ نه‌هاتووه‌ بپرسین لێره‌ به‌ دواوه‌ چی، كوشتن، تیرۆر، ره‌شه‌ كوژی، كوشتنی شاراوه‌، زیندان،  لێدان و چه‌وسانه‌وه‌و سوكایه‌تی پێكردن له‌ نێو به‌ندیخانه‌كان هه‌موو ئه‌مانه‌ سه‌ت ساڵه‌ له‌ سه‌ر كورد تاقیده‌كرێته‌وه‌، جگه‌ له‌ جینۆسایدی  جه‌سته‌، بوون، زمان، كولتور و فه‌رهه‌نگ، سه‌ت ساڵه‌ به‌ هه‌موو تینی خۆیان فڕێمانده‌ده‌نه‌ ده‌ره‌وه‌ی مێژوو، ئاهه‌نگ و بوون و ئاوازو هونه‌رمان ده‌به‌ن، كتێبخانه‌و یاده‌وه‌ری و چیرۆك و حه‌كایه‌تمان ده‌سڕنه‌وه‌، هێشتا هه‌ین، هه‌ر ئه‌م هه‌بوونه‌ش به‌سه‌ بۆ ئه‌وه‌ی هه‌ڵوه‌سته‌ی نوێ‌ له‌ باره‌ی ئێمه‌وه‌ وه‌ك كوردو ناوچه‌كه‌ وه‌ك ناوچه‌یه‌كی هاوبه‌شی ئه‌و گه‌لانه‌ی تێیدان بكرێت، چی ده‌بێت ئه‌گه‌ر به‌ به‌رتاقای ئه‌وه‌ی ئه‌سته‌نبوڵ هی تورك بێت له‌ ته‌ك نیشته‌نیه‌كانی دیكه‌دا ئامه‌دیش هی كورد بێت له‌ ته‌ك ئه‌وانی دیكه‌ی كه‌ تێیدا ده‌ژین .
ئایه‌ ده‌سكه‌وتی توركیا له‌ هاندانی سوید بۆ به‌ گژاچوونه‌وه‌ی ئازادیخوازانی كورد چیه‌ تا ئه‌وه‌ بكاته‌ بیانوی رێگری له‌هاتنه‌ ناوه‌وه‌ی سوید بۆ ناتۆ، ئایه‌ توركیا خۆی ناتوانێت بێئه‌وانی تر كێشه‌ی كورد به‌ رێگه‌ی جیاواز تر له‌وه‌ی به‌ تیرۆریستیان له‌ قه‌ڵه‌م بدات چاره‌سه‌ر بكات، بێگومان ده‌توانێت، ئه‌گه‌ر مافیاكانی نائارامی و بازرگانه‌كانی شه‌ڕ لێبگه‌ڕێن، كاتێك كه‌ ئه‌ردۆغان چه‌ند جارێك ناوی ئه‌حمه‌دی خانی وه‌ك بیرمه‌ندو شاعیرو سۆفیه‌كی كوردی  نێو توركیا ده‌بات، ده‌بێت ئه‌وه‌ش ئاگادار بێت كه‌ خانی چ ئاواتێكی هه‌بووه‌، خۆ خانی له‌ مه‌م و زیندا ڕوون و ڕەوان و به‌ زمانێكی كوردیی په‌تی ده‌فه‌رموێت نووسینی  مه‌م و زین به‌هانه‌یه‌كه‌ بۆ مه‌به‌ستێكی تر، ئه‌حمه‌دی خانی له‌ دوای په‌سه‌ندانی خوداو پێغه‌مبه‌ر دێته‌ سه‌ر باسی كوردو ده‌ڵێت :
گه‌ردێ‌ هه‌بویا مه‌ پادشاهه‌ك
لایق بدیا خودێ‌ كولاهه‌ك
ته‌عین ببویا ژبۆ وی ته‌خته‌ك
زاهیر ڤه‌ دبوو ژبۆ مه‌ به‌خته‌ك
حاسڵ ببویا ژبۆ وی تاجه‌ك
ئه‌ڵبه‌تته‌ دبوو مه‌ژی ڕه‌واجه‌ك
غه‌مخواری دكر ل مه‌ یه‌تیمان
تینانه‌ ده‌رێ‌ ژ ده‌ست له‌ ئیمان
تا ده‌ڵێت :
گه‌ردێ‌ هه‌بووا مه‌ ئیتیحاده‌ك
ڤێكڕا بكرا مه‌ ئینقایه‌ده‌ك
رۆم و عه‌ره‌ب و عه‌جه‌م ته‌مامی
هه‌میان  ژمه‌ڕا دكر غولامی
ته‌كمیل دكر مه‌دین و ده‌وله‌ت
ته‌حسیل دكر مه‌ عیلم و حیكمه‌ت
ناكرێت كه‌سێك باسی خانی بكات و ئه‌م راستیانه‌ی خانی نه‌بینی بێت، قسه‌كه‌ له‌ سه‌ر ئه‌وه‌یه‌ ناكرێت تۆ بێیت باسی ئه‌حمه‌دی خانی بكه‌یت و شانازی به‌وه‌وه‌ بكه‌یت كه‌ خاوه‌نی ئه‌و مه‌زنه‌پیاوه‌ی كه‌چی له‌و لاوه‌ كوشت و بڕی گه‌له‌كه‌ی بكه‌یت .
ئه‌گه‌ر به‌ ڕاستی نیازی ئه‌وه‌ هه‌یه‌ چاره‌سه‌ری كێشه‌ی كورد بكرێت، ده‌بێت رۆڵبدرێته‌ یه‌كێك له‌ هاوزمانه‌ هه‌ره‌ شۆڕگێڕه‌كانی ئه‌حمه‌دی خانی كه‌ عه‌بدوڵا ئۆجالان “ئاپۆ” یه‌، ئه‌و كه‌سه‌ی هه‌موو ژیانی ته‌رخانی تێكۆشانكردووه‌ بۆ چاره‌سه‌ری دۆزی نه‌ك هه‌ر گه‌له‌كه‌ی خۆی بگره‌ ته‌واوی كێشه‌كانی رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕست و ته‌نانه‌ت ته‌واوی جیهانیش به‌وجۆره‌ی كه‌ ئه‌و خه‌ونی پێوه‌ ده‌بینێت، زۆر ئه‌سته‌مه‌ ئۆجالان له‌ كونجی زیندانی داخراوی كه‌نار خستودا بێت و پاگه‌نده‌ی ئاشتیش بكرێت، ئه‌مه‌ كارێكی زۆر نائاوه‌زیانه‌و به‌ ده‌ستنه‌هاتووه‌، سه‌یره‌ وڵاتانی ئه‌وروپاڤو ئه‌مه‌ریكا هێزقه‌به‌ له‌ بری ڕێگه‌یه‌كی ڕاست نیشانی توركیا بده‌ن، دێن هاوكارو پشتیوانی ده‌بن له‌وه‌ی هه‌میشه‌ كێشه‌كه‌ به‌ چاره‌سه‌رنه‌كراوی بمێنێته‌وه‌، بێگومان ئه‌مه‌ پێویستی به‌ ڕامانێكی قوڵه‌، بۆ ده‌بێت وا بێت، هه‌ر به‌ڕاست خۆ خاوه‌نی و له‌ سه‌ر پێوه‌ستانی كورد له‌ سه‌ر خاك و نیشتیمانی خۆی ئه‌وه‌نده‌ جێی مه‌ترسیه‌ بۆ جیهان؟

 

هەروەها چێکی بکە

بۆ دووەمین ساڵیادی شەهیدی پێشەنگ مامۆستا شەماڵ

سەید خالید سەرەتا لە کەسەیەتی شەهید مامۆستا شەماڵدا، بەرێزو وەفادارییەوە سەرجەم شەهیدانی رێی ئازادیی کوردستان، …