ته‌ڤگه‌ر کۆمه‌ڵگه‌یه‌کی ئازاد و دیموکرات و ژینگه پاریز
بابەتی پەیوەندیدار
کەمال چۆمانی
١٠٠ساڵ لەمەوبەر لە ٢٩ی ئۆکتۆبەری ١٩٢٣، تورکیای مۆدێرن لەژێر سەرکردایەتیی کەمال ئەتاتورک لەسەر بنەمای سیاسەتی جینۆساید و سڕینەوەی کەلتوری و ئێثنیکی دامەزرا.
پێشتر فاشیزمی تورکیی زیاتر کورد و چەپگەری تورکی بە ئامانج دەگرت، ئەمڕۆ هەرکەسێک لەگەڵ سیاسەتە تاکڕەوییەکانی ئەردۆغان و هاوپەیمانێتی فاشیزمی ئەکەپە-مەهەپە هاوڕا نەبێ، جێی نەک هەر لە تورکیا نابێتەوە، بەڵکو لە ئەوروپا و باکوری ئەمریکاش ژیانی پارێزراو نییە.
دەوڵەت-نەتەوەی تورک، دەوڵەت-نەتەوەی جو، دەوڵەت-نەتەوەی عەرەب و فارس و ئێثنۆ-ناسیۆنالیزمی تورک، فارس، عەڕەب، جو، و بە هی کوردیشەوە لە کوردستانی عێراقێ، هەمویان ماڵوێرانکارییەکی گەورەیان بۆ کۆی گەلانی ناوچەکە بەرهەمهێناوە.
لەناو ئەو هەمو وێرانکاری و شەڕ و ململانێیانەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا لە ئەمڕۆدا، تەنها شتێک دەتوانێت بەردەوامیی بە ژیان بدا، هیوایە. هیوا بە رۆژگارێکی باشتر کە سیاسەت و حوکمڕانیی لەسەر بنەمای پێکەوەژیان و رێزگرتنی جیاوازییەکان و دیموکراسیی خۆیان بونیاد بنێنەوە.
راستە لە رۆژگارێکی هەرە تاریک دەژین، قۆناغێک بۆ گەلانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست وەک رۆژانی پێش جەنگی جیهانیی دوەم و رۆژانی جەنگی جیهانیی دوەم تاریک بۆ ئەوروپا، بەڵام تاریکترین ساتی شەو نزیکترینە لە روناکیی رۆژ. زۆر سەختە لەو ساتەوەختە تاریکانەدا کە هەرچی بەهای ئینسانی و گەردونییە بنپێدەخرێ، ئینسان بڕواکانی خۆی بە پێکەوەژیان، خۆشەویستی، دیموکراسی و قبوڵکردنی جیاوازییەکان لەدەستنەدات، بەڵام دەرفەتێکی تر نییە جگە لە خەونبینین بە رۆژگارێکی وا تەنانەت ئەگەر هیوایەکە ساختەش بێ.
