ته‌ڤگه‌ر کۆمه‌ڵگه‌یه‌کی ئازاد و دیموکرات و ژینگه پاریز
بابەتی پەیوەندیدار
ڕۆژنامە عەرەبییەکان ڕایانگەیاندوە، ئەردۆغان سوودی لە کۆنترۆڵکردنی حکومەت بەسەر میدیاکانەوە وەرگرتووە و لە هەڵبژاردنەکاندا سەرکەوتنی بەدەستهێناوە. دەسەڵاتدارانی عێراق تاوتوێی پلانی گۆڕینی هێڵەکانی هەناردەکردنی نەوتی عێراق بۆ سوریا و ئوردن و سعودیە دەکەن بەمەبەستی ڕێگرییکردن لە ئیستفزازی تورکیا.
هەڵبژاردنەکانی سەرۆک کۆماری تورکیا، پلانەکانی عێراق پەیوەست بە هاوردەکردنی نەوت و دۆخی لیبیا، تەوەری ڕۆژنامە عەرەبییەکانی ئەمڕۆن.
“تورکیا بۆ دواجار لەژێر دەسەڵاتی ئەردۆغاندایە“
ڕۆژنامەی شەرق الیوسەت لە بارەی هەڵبژاردنی سەرۆکایەتی تورکیا نووسیویەتی: “دەنگدەرانی تورکیا ڕۆژی یەکشەممە بڕیاریان دا ماوەی سەرۆکایەتی ڕەجەب تەیب ئەردۆغان درێژ بکەنەوە و بۆ جاری سێیەم تا ساڵی 2028 لەژێر دەسەڵاتی ئەودا بمێننەوە. لیژنەی باڵای ھەڵبژاردنەکانی تورکیا، ئەردۆغان 52.14%ی دەنگەکانی بەدەستهێناوە و کەمال کلیچدارئۆغڵو 47.86%ی دەنگەکانی بەدەستهێناوە.
بەگوێرەی داتا سەرەتاییەکان رێژەی بەشدارییکردن لە کۆتا خولی دووەمدا لەسەدا ٨٤ بووە، لە خولی یەکەمدا لەسەدا ٨٩ بووە.
بەهۆی پاڵپشتی دەزگا سەرەکییەکانی ئەو وڵاتە بۆ ئەردۆغان و کۆنترۆڵکردنی زیاتر لە سەدا ٩٠ی دەزگاکانی ڕاگەیاندن لەلایەن حکومەتەوە بە زیانی کەمال کلچدار ئۆغڵو کەوتەوە.
“عێراق بەنیازە دەرگاکانی هەناردەکردنی نەوت بگۆڕێت“
سەبارەت بە پەیوەندییەکانی تورکیا و عێراق، رۆژنامەی “العرب”ی چاپی لەندەن نووسییویەتی: “بەمەبەستی تێپەڕاندنی ئیستفزازی تورکیا، کە بەردەوامە لە ڕەتکردنەوەی هەناردەکردنی نەوتی عێراق لە کێڵگەکانی کوردستانەوە بۆ بەندەری جەیهانی تورکیا، دەسەڵاتدارانی عێراق تاوتوێی پلانی گۆڕینی هەنارەدەی نەوتی عێراق دەکەن بۆ هێڵی سوریا و ئوردن و سعودیە.
بەو پێیەی دادگای بازرگانیی نێودەوڵەتیی لە پاریس بڕیاریدا ئەنقەرە میلیاردێک و 500 ملیۆن دۆلار بداتە عێراق، تورکیا بڕیاریدا هەناردەکردنی 450 هەزار بەرمیل نەوت لە رۆژێکدا رابگرێت. کارەکانی هەناردەکردن بە هەماهەنگی نێوان هەولێر و ئەنقەرە ڕێکخرابوو، بەبێ ڕەزامەندی بەغداد ئەمەکرا بوو.
تورکیا هەوڵ ئەدات چاوپۆشیی لە پێدانی قەرەبووەکان بکات، بەڵام وەستاندنی هەناردەکردنی عێراق نزیکەی ٣١ ملیۆن دۆلار رۆژانە زیان لە عێراق ئەدات و مانگانە نزیکەی میلیاردێک دۆلارە.
لایەنی ستراتیژیی سێ هێڵی عەرەبیی بۆ بەغداد هیوای دۆزینەوەی دەروازەی جێگرەوەو هەمیشەییە بۆ هەناردەکردنی نەوتە. بەگوێرەی ئەمەش رەنگە لە سەرەتای ساڵی 2027ەوە ڕۆژانە هەشت میلیۆن بەرمیل هەناردە ئەکات.
ڕاوێژکاری پەیوەندییەکانی دەرەوەی سەرۆکوەزیرانی عێراق، فەرهاد ئەلعیدین ڕایگەیاند، گفتوگۆ هەیە بۆ نۆژەنکردنەوەی بۆری نەوت لەگەڵ سعودیە. بۆچوونێک هەبوو کە هێڵی نەوت لە ڕێگەی سوریاوە چالاک بکرێت و لە ئێستادا هێڵی نەوتی بەسرە و عەقەبە لەلایەن ڕاوێژکارانەوە لێکۆڵینەوەی لەسەر دەکرێت.
پڕۆژەی هێڵی بەسرە-عەقەبە چەندین جار لەڕووی وردەکاریی پلانی دارایی و خاوەندارێتییەوە لێکۆڵینەوەی لەسەر کرا، بەڵام بەهۆی فشاری گروپە لایەنگری عێراقییەکانەوە ئەم پڕۆژەیە هەڵوەشایەوە. لایەنگرانی عێراق پێیان وایە ڕادەستکردنی نەوتی عێراق بۆ بەندەری عەقەبە ڕێگە بە ئیسرائیل دەدات کە سوودی لێ وەربگرێت، بەڵام بەرپرسانی ئوردن ئەو بانگەشەیەیان ڕەتکردووەتەوە، چونکە بەندەری عەقەبە لە ژێر سەروەری ئوردندایە.
“یەکخستنی دامەزراوە سەربازییەکانی لیبیا کارنامەی سەرەکییە“
سەبارەت بە لیبیا، ڕۆژنامەی ئەلبەیان نووسیویەتی: “یەکخستنی دامەزراوە سەربازییەکان تا ئێستاش دیارترین مەلەفی کارنامەی گشتی لیبیایە، چونکە پەیوەندییە ئۆرگانییەکانی ئەم مەلەفە لەڕووی گروپە ناوخۆییەکانە، یان کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی، هێزی دەرەکییە کە”. دەستوەردان بکەن.بۆ دۆزینەوەی چارەسەرێکی سیاسی و ئەمنی.
چاودێران ڕایانگەیاندووە، ئەو ڕووداوانەی کە پێنجشەممەی ڕابردوو لە شاری زەاویە لە ڕۆژئاوای تێرابلوس ڕوویانداوە، فایلە ئەمنییەکانی هێنایە پێشەوە و پرسیاری زۆریان سەبارەت بە کاری سەرەتایی پرۆسەکە وروژاندووە. لە هەمان کاتدا باس لە هەوڵدان بۆ ئەنجامدانی
لایەنەکانی لیبیا ئاماژەیان بەوە کردووە کە فایلە ئەمنییەکان بە توندی هاتۆتە پێشەوە، بەتایبەتی کە مەترسیی سەرلێشێواوی لە زۆرێک لە ناوچەکاندا هەیە. هۆکاری ئەمەش تێپەڕینی میلیشیاکان و تۆڕەکانی قاچاخچییە و کاریگەریی دۆخی سودان لەسەر سنووری باشووری لیبیا، کە هەموو ئەمانە ڕێگە بە دامەزراوە سەربازییەکان دەدەن یەکگرتوویی خۆیان جێگیر بکەن.
