ته‌ڤگه‌ر کۆمه‌ڵگه‌یه‌کی ئازاد و دیموکرات و ژینگه پاریز
بابەتی پەیوەندیدار
نووسینگەی یاسایی سەدە ڕایگەیاند، ماوەی دوو ساڵە نەیانتوانیوە زانیاری لەبارەی ڕێبەری گەلی كورد، عەبدوڵا ئۆجالان و زیندانیانی دیكەی ئیمرالی وەربگرن، جەختیشیكردەوە، پێویستە بڕیارەكانی نەتەوە یەكگرتووەكان بۆ گرتنەبەری ڕێوشوێنەكان لە ئیمرالی جێبەجێ بكرێت.
نووسینگەی یاسایی سەدە، بە هۆی ئەوەی ماوەی دوو ساڵە، هیچ زانیارییەكیان لەبارەی ڕێبەری گەلی كورد، عەبدوڵا ئۆجالان و زیندانیانی دیكەی ئیمرالی، عومەر خەیری كۆنار، حامیلی یڵدرم و وەیسی ئاكتاش پێناگات، ڕاگەیاندراوێكی بڵاوكردەوە.
لە ڕاگەیەندراوەكەدا هاتووە، سەرباری ئەوەی پارێزەران ٢٧٤ جار و بنەماڵەكانیش ١١٨جار، داوای سەردانكردن و ئەنجامدانی دیداریان، لە داواكاری گشتیی بورسا و بەڕێوەبەرایەتی زیندانی دوورگەی ئیمرالی كردووە، بەڵام ئەوە دوو ساڵە ئەو داواكارییانە هیچ ئەنجامێكیان نەبووە، هەموو داواكارییە یاسایی و ئیدارییە ناوچەییەكان تا دەگاتە دادگای دەستووری، بێ ئەنجام بوون، دامەزراوەكانی دەزگای داد جارێكی تر بە بڕیارەكانی خۆیان ئەوەیان سەلماند، كە بە جێگەی پاراستنی مافی موەكیلەكانمان و ڕاگرتنی پێشێلكارییەكانی دژ بە یاساكان و مافەكان، ڕێگایان دا گۆشەگیریی لە ئیمرالی لە ئاستی ئەشكەنجە و دژ بە مرۆڤایەتی بەردەوامیی پێ بدرێت، كە ئەوەش لایەنێكی دیكەی گۆشەگیرییە.
نووسینگەی یاسایی سەدە ئاماژەی بۆ ئەوەشكردووە، هیچ زانیارییەك لە بەڕێز ئۆجالان و موەكیلەكانی تر نییە و ئەوەش بە هیچ یاسا و مافێك پاساوی بۆ ناهێنرێتەو و ڕوون ناكرێتەوە، دابڕاندن لە كۆمەڵگا و جیهان، بێبەشكردن لە بەرگریی یاسایی و ڕاگرتنیان لە هەلومەرجێكی بێ چاودێریی و نادیاردا، واتە ئەشكەنجەدان و كاری نامرۆڤانە و پێشێلكارییە.
نووسینگەكە ئەوەشی خستووەتەڕوو، بۆ كۆتایهاتن بە دۆخی گۆشەگیریی ڕەها لە ئیمراڵی سەردانی كۆمیتەی مافەكانی مرۆڤی نەتەوە یەكگرتووەكانیان كردووە، كۆمیتەكەش داوای گرتنەبەری ڕێوشوێنەكان بەپێی پێوەرەكان وەك مەرجی یەكەم پەسەند كرد و لە ئەیلولی ٢٠٢٢دا، داوای لە حكومەت كرد، كە كۆتایی بە زیندانیكردنی نایاسایی بهێنێت، بەهۆی پشتگوێ خستنی ئەم بڕیارە، لە مانگی كانوونی دووەمی ٢٠٢٣دا، بە داواكارییەكی بەپەلە، ئەو ڕێوشوێنانەی بە بیری حكومەت هێنایەوە، هەرچەندە پرۆسەكە لەسەر بنەمای سەردان و داواكاری بۆ ئەنجامدانی دیدار بەردەوامە، بەڵام لە بڕیاری سزاداندا هاتووە، كە هەلومەرجەكانی ئیمرالی دژی قەدەغەكردنی ئەشكەنجەیە و پێویستە دەستبەجێ كۆتایی بەو هەلومەرجانە بهێنرێت.
دەبێت بڕیارەكانی نەتەوە یەكگرتووەكان بۆ گرتنەبەری ڕێوشوێنەكان جێبەجێ بكرێن:
هەر لە ڕاگەیەندراوەكەی نووسینگەی یاسایی سەدە دا هاتووە، ئەو دەوڵەتە، كە دەڵێت، “پەیوەستە بە پەیماننامە نێونەتەوەییەكانەوە”، ئامادە نییە بڕیاری یاسایی كۆمیتەی مافەكانی مرۆڤی نەتەوە یەكگرتووەكان قبوڵ بكات و هەنگاوی گونجاوی بۆ نەناوە، بەربەستی بەردەم پارێزەران و چاوپێكەوتنی بنەماڵەكانیشی لانەبردووە و بەردەوامیی داوە بەو دۆخی دابڕاندن و گۆشەگیری تەواوەتی و ڕەهاوە، ئەو بڕیارە نێودەوڵەتیانە سەبارەت بە ئۆجالان و گۆشەگیری لە ئیمرالی چەند گرنگتر بن، گوێنەدان و پشتگوێخستنیش لەلایەن دەوڵەتەوە بەو ڕادەیە نایاساییتر و سیاسیتر دەبن، بێگومان ئەم دۆخە لەنزیكەوە پەیوەندیی بەكێشەی كوردەوە هەیە، كە ڕەهەندی ناوچەیی و جیهانی هەیە، هەر كە بە بنبەست گەیشتن قوڵ دەبێتەوە، دۆخی گۆشەگیریش قووڵتر دەبێتەوە، بە واتایەكی تر هەتا سیستمی گۆشەگیریی ڕەها بەردەوام بێت نە كێشەی كورد چارەسەر دەبێت و نە پێشكەوتنی دیموكراتیانە پێكدێت.
نووسینگەی یاسایی سەدە دووپاتیشیكردووەتەوە، بەكورتی بوونی گۆشەگیری لە ئیمرالی بە واتای وازهێنانە لە یاسا، مافەكان و دیموكراسی لە توركیا، بۆ ئەوەی مرۆڤ بتوانێت لە وڵاتێك و جوگرافیایەك دا بژی، پێویستە كێشەی كورد چارەسەر بكرێت و كۆتایی بە گۆشەگیریی سەر ئیمرالی بهێنرێت، بەڕێز ئۆجالان دیموكراسی و یاسایی جیهانی وەك چوارچێوەیەكی سیاسەتی بنەڕەتی پێناسەكردووە و ئەمەش تاكە ڕێگایە بۆ دەربازبوون لە قەیرانەكان.
لە كۆتایی ڕاگەیەندراوەكەدا هاتووە، ئێمە جارێكی تر بە پێداگرییەوە دووپاتی دەكەینەوە، ماوەی دوو ساڵە و سەرەڕای بڕیارە نێودەوڵەتیەكان، هیچ زانیارییەك لەبارەی دۆخی تەندروستی و هەلومەرجی زیندانیانی دیكەش نییە، ئەمە بۆ ئێمە دۆخێكی قورسە، پێویستە ئەم نیگەرانیانە بە زووترین كات چارەسەر بكرێن و پێویستە دەستبەجێ بڕیارەكانی كۆمیتەی مافی مرۆڤی نەتەوە یەكگرتووەكان بۆ گرتنەبەری ڕێوشوێنەكان جێبەجێ بكرێن و هەموو ئەو مافانەی موەكیلەكانمان، كە لە پەیماننامە و ڕێككەوتنە یاسایی و نێونەتەوەییەكاندا هەیە، بەتایبەتی سەردانی پارێزەران مسۆگەر بكرێت.
ڕ. ڕ
