ته‌ڤگه‌ر کۆمه‌ڵگه‌یه‌کی ئازاد و دیموکرات و ژینگه پاریز
بابەتی پەیوەندیدار
سه‌ری ساڵی ٢٠٢٢ له‌ته‌واوی مرۆڤایه‌تی و گه‌له‌که‌مان و به‌ر له هه‌رکه‌سێکیش لە خانه‌واده‌ی سه‌ربه‌رزی شه‌هیدان پیرۆزبێت.
به‌گشتی ساڵی ٢٠٢١ له‌سه‌ر ئاستی جیهان و ناوچه‌که ساڵێکی پڕ له ڕووداو و نائارامی سیاسی، ئابوری، وە کۆمه‌ڵایه‌تی بوو، گشتی جیهان و ناوچه‌که به‌دۆخێکی زیاتر له قه‌یران، به‌گێژاودا ده‌رباز‌بوو، ئه‌وه‌ش نیشانه‌ی ئه‌وه‌یه ئه‌و سیسته‌مه، که ساڵانێکی درێژه به‌قه‌یران خۆی به‌ڕێوه‌ده‌بات تادێت ئاڵۆزتر ده‌بێت و ئیتر هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ی بۆته حه‌تمی. سیسته‌می ده‌سه‌ڵاتداری جیهانی له‌هه‌ندێ شوێن و هه‌ندێ جه‌مسه‌ر هه‌ڵده‌وه‌شێت و هه‌ندێ جه‌مسه‌ری نوێ ئاواده‌که‌ن، بۆئه‌وه‌ش زۆرشوێن ده‌بێته ئامانج و به‌ره‌و هه‌ڵوه‌شان ده‌چێت، له‌ساڵی ٢٠٢١ داڕووخانی ئه‌فغانستان بوو، که‌چاوه‌ڕوان ده‌کرێت داهاتووی هه‌ندێ شوێنی تریش هه‌مان چاره‌نووسی هه‌بێت، هێشتنه‌وه‌ی دۆخی سوریا، عێراق، یه‌مه‌ن به‌شێوه‌ی پێشتر و دابه‌زینی به‌های دراوی لوبنانی، تورکی، وەئێرانی، جۆرێکی تری شێوازی ئاماده‌کارییه بۆ داڕوخانی ئه‌و دەوڵەت و سیسته‌مانه.
له‌هه‌رێمی کوردستانیش به‌هۆی به‌رده‌وامیدان به‌سیاسه‌تی نادیموکراتی و گه‌نده‌ڵی و خۆسه‌پێنی و زه‌قکردنه‌وه‌ی خاڵه‌ناکۆکه‌کان و دوورکه‌وتنه‌وه له‌خواسته‌کانی گه‌ل و به‌رده‌وامیدان به‌ملهوڕی سیاسی و ده‌سه‌ڵاتداری و وابه‌سته‌یی و ڕێکردنه‌وه بۆهێزه ده‌ره‌کییه‌کان به‌تایبه‌تی داگیرکه‌رانی کوردستان له‌هه‌رساڵ زیاتر به‌زیانی گه‌لی کورد بووه، به‌ئاشکرا ده‌وڵه‌تی تورکیا له‌ناوبردنی ده‌ستکه‌وته‌کانی باشوور و ڕۆژئاوای کوردستانی کردۆته ئامانج و به‌رده‌وام له‌سه‌وداو مامه‌ڵه‌و پیلانگێڕیدابووه و هه‌موو هێزی هه‌واڵگری وسه‌ربازی و سیخوڕی دژی بزوتنه‌وه‌ی ئازادی گه‌لی کورد به‌کارهێناوه. زیاتر له‌شه‌ش مانگ ئۆپەراسیۆنی سه‌ربازی به‌رده‌وام بووه، سه‌رئه‌نجام به‌رانبه‌ر ئیرادەی پۆڵاینی هێزی پاراستنی گه‌ل و تەواوی گەلە شۆڕشگێڕەکەمان تووشی شکستی گه‌وره‌بوونه‌ته‌وه. ده‌سته‌ڵاتدارانی باشووری کوردستانیش له‌جیاتی بینینی مه‌ترسیه‌کان، هاوشانی هێزی داگیرکه‌ر که‌وتوونه‌ته سه‌نگه‌ری خۆفرۆشی و خیانه‌ته‌وه.
حکومه‌تی هه‌رێمی کوردستان و به‌تایبه‌تی پارتی دیموکراتی کوردستان له‌پڕۆژه‌ی به‌ناو چاکسازی شکستی هێناو به‌ته‌واوی ملیان ناوه به‌ره‌و ملهوڕی سیاسی و هه‌واڵگری و سه‌رکوتکردنی ده‌نگه ئازاد و ناڕازیه‌کان و هێزه شۆڕشگێڕه‌کان، هه‌رله‌به‌رئه‌وه ساڵی ٢٠٢١ بۆئازادیخوازان و ڕۆژنامه‌گه‌ری ساڵێکی سه‌خت و پڕ له پێشێلکاری یاسایی و دیموکراتی بوو.
ئێمه‌ش وهک ته‌ڤگه‌ری ئازادی زۆر جار له‌سه‌ر هه‌ڵویسته نه‌ته‌وه‌یی و دیموکراتیه‌کانمان و هه‌ندێ کاتیش له‌سه‌ر داخوازی داگیرکه‌رانی کوردستان کراوینه‌ته ئامانج و ڕێگری له‌کاروچالاکیه‌کانمان کراوه و چه‌ندین جار هه‌ڤاڵانمان عەزیەت دراون و زیندانی کراون.
هه‌روه‌ها ڕێژه‌ی تاوان و کوشتنی ژنان و کێشه‌ی کۆمه‌ڵایه‌تی له‌هه‌ڵکشانێکی مه‌ترسیداردایه و تادێت ده‌رفه‌تی ژیان که‌متر و کاری ئابڕووبه‌رانه زیاترده‌بێت.
بڵاوبوونه‌وه‌ی ماده‌ی هۆشبه‌ر و قاچاخچێتی وکاری نه‌شیاو له‌کۆنترۆڵ ده‌رچووه، ئه‌و ده‌سته‌ڵاته هێشتا بێباکانه هه‌ڵسوکه‌وت ده‌کات و به‌سه‌رکوت و تۆقاندن و چه‌ته‌گه‌ری و گه‌نده‌ڵی درێژه به‌ته‌مه‌نی خۆی ده‌دات.
له‌ساڵی ٢٠٢١ چه‌ندین ڕووداو هه‌بوون که‌جێگه‌ی باسکردنن، خۆپیشاندانی خه‌ڵکی بغداد کاریگه‌ری هه‌بوو له‌سه‌ر گۆڕانکاری له‌حکومه‌تی عێراق و هه‌ڵبژاردنی پێشوه‌خته. خۆپیشاندان هه‌رێمی کوردستانیشی گرته‌وه، به‌ڵام به‌هۆی ده‌ستێوه‌ردانه ده‌ره‌کیه‌کان نه گۆڕانکاری له‌حکومه‌ت و نه ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردنه‌کان له‌ئاستی داخوازی خه‌ڵکی عێراقدابوو، ئه‌گه‌رچی خۆپیشاندان و فشاری خه‌ڵک حکومه‌تی عێراقی ناچارکرد به‌هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ی حکومه‌ت و هه‌ڵبژاردنی پێش وه‌خت، بەهەرحاڵ نه‌بوونی میکانیزمێکی ڕێکخستوو نه‌یتوانی گۆڕانکاری ڕیشه‌یی له‌شێوازی حکومڕانی له‌گه‌ڵ خۆیدا بهێنێت.
ڕووداوی وهک به‌رزبوونه‌وه‌ی به‌های دۆلار به‌رامبه‌ر دیناری عێراقی به‌داخوازی هێزی ده‌ره‌کی کاریگه‌ری نه‌رێنی کرده سه‌ر بژێوی هاوڵاتیان و ئه‌وه‌ی زیانی به‌رکه‌وت چینی ژێره‌وه‌ی کۆمه‌ڵگه‌بوو.
هه‌روه‌ها یاریکردن به‌ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردنه‌کانیش نیشانی ئه‌دات هێزه ده‌ره‌کیه‌کان نه‌ک هه‌رناخوازن دۆخی عێراق به‌ره‌و ئارامی بڕوات، به‌ڵکو ده‌خوازن ململانێکانیان له‌گۆڕه‌پانی عێراقدا یه‌کلایی بکه‌نه‌وه‌و باجی گه‌وره‌ش گه‌لانی عێراق ده‌یده‌ن. هه‌ربۆیه ئاسۆ ڕوون نییه بۆهیچ پێشکه‌وتنێک و پێناچێت هه‌روا به‌ئاسانی کابینه‌ی نوێی حکومه‌تی عێراق پێکبهێنرێت.
هێشتنه‌وه‌ی کێشه‌کانی عێراق هه‌رێمی کوردستانیش په‌یوه‌ندیدار ده‌کات، له‌لایه‌ک دۆخی ناوچه‌کێشه‌له‌سه‌ره‌کان به‌ره‌و ئاڵۆزی زیاتر ده‌چێت، له‌ساڵی ٢٠٢١ چه‌ندین هێرش بۆ سه‌ر گونده کوردیه‌کان کراوه و وده‌خوازن ده‌ست به‌سه‌ر زه‌ویه‌کانیاندا بگرن و حکومه‌تی هه‌رێمیش هیچ به‌رنامه‌یه‌کی نەبووە و نییه بۆئه‌و ناوچانه. له‌لایه‌کیش ده‌وڵه‌تی تورکیا ده‌خوازێت له نا-جێگیری دۆخی عێراق سود ببینێت، به‌رده‌وام له‌شکرکێشی بۆناوخۆی سنوره‌کانی هه‌رێمی کوردستان ده‌کات و به‌ئاشکرا له‌ڕێگه‌ی ئاسمان و زه‌مینیه‌وه سنور ده‌به‌زێنێت و چه‌ندین جاریش چه‌کی کیمیایی و قه‌ده‌غه‌کراوی به‌کارهێناوه، به‌داخه‌وه هه‌ندێ هێزی هه‌رێمی کوردستانیش له‌بری ڕێگری بوونه‌ته هاوکار و چاوساغی ده‌وڵه‌تی تورکیا، جگه‌له‌وه‌ی زیانی گیانی و ماڵی لێکه‌وته‌وه بڵاوبوونه‌وه‌ی چه‌ندین ده‌زگای سیخوڕی هێزه ده‌ره‌کیه‌کان که‌به‌ئاشکرا تێکۆشه‌رانی ئازادی ئه‌که‌نه ئامانجی کاره تیرۆریستیه‌کانیان.
هه‌ر له چوارچێوه‌ی هێرشه‌کانی ده‌وڵه‌تی تورکیا بۆ سه‌ر هەرێمی شه‌نگال چه‌ندین شه‌هید و زیانی ماڵی لێکه‌وته‌وه، هه‌روه‌ها به‌پیلانی تورکیا ڕێکه‌وتنی بارزانی-کازمی هه‌بوو له‌سه‌ر کۆمه‌ڵگه‌ی شه‌نگال به‌رامبه‌ر به‌ئیرادی ئازاد و خۆبه‌ڕێوه‌بردنی جڤاکی ئێزیدی، که‌چه‌ندین جار له‌لایه‌ن سوپای عێراق و هێزه چه‌کداره‌کانی پارتی و بارزانی و فڕۆکه‌کانی تورکیاش هێرشیان کراوه‌ته‌سه‌ر.
له‌لایه‌کی تر نه‌بوونی ئارامی له‌ڕووی ئه‌منیه‌وه دیارده‌ی هه‌ڵگرتنی چه‌ک به‌بێ سنور، ته‌قه و شه‌ڕ و کوشتن له‌هه‌رێمی کوردستان له‌مساڵدا ڕووی له‌زیادبوون کردووە، ئه‌وه‌ش تیرۆر و کوشتنی ژنان و ده‌رکه‌وتنی دیارده‌ی مافیاگه‌ری زیادی کردووه، سه‌ره‌ڕای نه‌بوونی هه‌لی کار و که‌می موچه و دابیننەکردنی شایسته داراییه‌کانی مامۆستایانی وانه‌بێژ و ده‌رماڵه‌ی خوێندکارانی زانکۆو په‌یمانگاکان، دابه‌ش نه‌کردنی نه‌وت ونه‌بوونی ئاو و کاربا وهک پێویست، به‌رزبوونه‌وه‌ی نرخی سوته‌مه‌نی و زیادکردنی باج له‌سه‌ر هاوڵاتیان و که‌می خزمه‌تگوزاری بوونه‌ته بێ هیوایی وهۆکاری کۆچی به‌لێشاوی گه‌نجان، به‌وهۆیه‌شه‌وه زۆرێک له‌هاوڵاتیانی کورد له‌ئاوه‌کانی نێوان تورکیا تاکو فرنساو به‌ریتانیا زۆر هه‌رزان گیان له‌ده‌ست ده‌ده‌ن و حکومه‌ت و په‌رله‌مانیش له‌بێباکیدان و به‌رده‌وامن له‌بردنه ده‌ره‌وه‌ی سه‌روه‌ت و سامانی ئه‌م میلله‌ته، په‌ڕله‌مانیش له‌جێی ئه‌وه‌ی ببێته جێگه‌ی چاودێری به‌سه‌ر گه‌نده‌ڵیه‌کانی حکومه‌ت، ته‌نها بۆته جێگه‌ی شه‌ڕه‌قسه و ململانێی حیزبی و پاراستنی نادادیه‌کانی لایه‌نه‌کانی ده‌سه‌ڵات. هه‌ربۆیه چ کۆبوونه‌وه و چ کاره‌کانی زۆر دووره له‌داخوازیه‌کانی خه‌ڵکی. ئۆپۆزسیۆنیش نه‌یتوانیوه ببێته وه‌ڵام وڕۆڵی نیه له‌گۆڕانکاریه‌کان، به‌هۆی بێ ڕۆڵی په‌رله‌مان و لاوازی ئۆپۆزسیۆن پێگه‌ی حکومه‌ت به‌ره‌و هه‌ڵوه‌شان ده‌چێت.
خۆپیشاندانی خوێنکارانیش گۆڕانکاریه‌کی نوێ بوو بۆ داخوازی و به‌شێوازێکی دیموکراتیانه که‌هه‌ردوو ڕه‌گه‌زی کچان و کوڕان بێ جیاوازی تێیدا به‌شداربوون و توانیان ده‌سه‌ڵات ناچاربکه‌ن مل بدات بۆ بەشێک لە داخوازییه‌کانیان.
خۆپیشاندانی خوێندکاران نیشانیدا کۆمه‌ڵگه له‌ئاستی هۆشیاریدایه و ئه‌وه‌ش ته‌واوکاری هه‌ڵوێستی خه‌ڵک بوو، که له کاتی هه‌ڵبژاردندا بایکۆتی هه‌ڵبژاردنیان کرد، وهک هه‌ڵوێستێک به‌رانبه‌ر به‌و نادادی و گه‌نده‌ڵیانه‌ی ده‌سه‌ڵات که‌ماوه‌ی ١٨ ساڵه له‌عێراق و ٣٠ ساڵه له‌هه‌رێمی کوردستان به‌ڕێوه‌ی ده‌به‌ن، هه‌رچه‌نده بایکۆت هه‌ڵوێست و کاردانه‌وه‌ی خه‌ڵک بوو به‌رانبه‌ر ده‌سه‌ڵات، بەهەرحاڵ لایه‌نه‌کانی ده‌سه‌ڵات به‌نه‌چوونی خه‌ڵک بۆ سه‌ر سندوقی ده‌نگدان تاڕاده‌یه‌ک کورسیه‌کانی په‌ڕله‌مانیان که‌وته‌وه ده‌ست، له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا هه‌ڵوێست وسزای حزبه قۆرخکاره‌کانی ده‌سه‌ڵاتیش بوو، چونکه به‌ڕێژه‌یه‌کی به‌رچاو ده‌نگه‌کانی ئه‌وانیش که‌می کردووه.
ڕووداوه‌کانی لافاو له‌هه‌ولێر نیشانه‌ی که‌مته‌رخه‌می و ماستەر پلانی خراپە و ئۆباڵی زیانه‌کان له‌ئه‌ستۆی ده‌سته‌ڵاته، ئه‌گه‌رچی ڕووداوه‌که سروشتییه بەهەرحاڵ ئاشکرایه ڕووداوی به‌وشێوه‌ی که‌مته‌رخه‌می ده‌سته‌ڵاته، چونکه ده‌کرا پێشتر ڕێگری بکرایه له‌ڕوودانی و دۆزینه‌وه‌ی ڕێگاچاره‌ی گران نه‌بوو.
هێرشه‌کانی داعش له مخمور، کرکوک، وە گه‌رمیان جێگه‌ی داخه، شه‌هیدبوونی چه‌ندین پێشمه‌رگه و هاوڵاتی لێکه‌وته‌وه، ده‌کرا ده‌سته‌ڵاتی هه‌رێم پلانی تۆکمه و شێوازی پاراستنی سه‌ربازی و له‌ڕووی چه‌که‌وه زیاتر هێزی پێشمه‌رگه پڕچه‌ک بکرایه، له‌کاتێکدا هێزی پێشمه‌رگه له‌لایه‌ن هێزی هاوپه‌یمانانه‌وه هاوکاری ئه‌کرێت و پێداویستیه‌کانی بۆدابین ئه‌کرێت، له‌لایه‌کی تر هه‌رێم بۆته جێگه‌ی ئارامی بۆ هێزه نێوده‌وڵه‌تیه‌کان، به‌ڵام نه‌توانراوه وهک ڕێکه‌وتنێکی هاوپه‌یمانی ئاشکرا
ببێته پاراستنی ئارامی هه‌رێمی کوردستان، بۆئه‌وه‌ش هه‌رله‌سه‌ره‌تای دروستبوونی داعشه‌وه تاکو ئێستا هه‌ڕه‌شه‌بووه بۆسه‌ر هه‌رێمی کوردستان.
بۆساڵی ٢٠٢٢ وێڕای پیرۆزباییمان
ئێمه وهک ته‌ڤگه‌ری ئازادی، پێمان وایه بۆ ڕێبازی چاره‌سه‌ری کێشه‌کان له‌چوارچێوه‌ی عێراق به‌گشتی ته‌نها به ڕێبازی دیموکراتی ئه‌و کێشه و ئاڵۆزیانه چاره‌سه‌ر ده‌بێت، هه‌روه‌ها دورکه‌وتنه‌وه له‌ده‌مارگیری نه‌ته‌وه‌یی، دینی، مه‌زهه‌بی، تائیفی، ناوچه‌یی، حزبی و ڕێگری له‌ده‌ستێوه‌ردانی ده‌ره‌کی و به‌ئیراده‌یه‌کی یه‌کگرتوویی ته‌واوی هیز و لایه‌ن و ته‌واوی پێکهاته‌کانی عێراق به‌ڕۆحی ئاشتی و پێکه‌وه ژیان ئه‌توانین عێراق ببوژێنینه‌وه.
هه‌روه‌ها بۆهه‌رێمی کوردستانیش له‌ساڵی نوێدا به‌یه‌کڕیزی و یه‌ک هه‌ڵوێستی بڕۆینه به‌غداد وهک نوێنه‌رایه‌تی خه‌ڵکی هه‌رێمی کوردستان نه‌ک وهک نوێنه‌ری حزب و بنه‌ماڵه.
بۆته‌واوی گه‌لی کوردیش هه‌لێکی مێژوویی زێڕین له‌پێشمانه له‌ده‌ستی نه‌ده‌ین، له مێژووی ڕابردوو به‌و ڕه‌نگه نه‌بووه، ته‌واوی داگیرکه‌رانی کوردستان له‌هه‌ڵوه‌شاندابن، به‌رامبه‌ر به‌وه‌ش له‌چواربه‌شی کوردستان گه‌له‌که‌مان له‌سه‌رپێیه، هه‌لومه‌رجی نێوده‌وڵه‌تیش تاڕاده‌یه‌ک بۆگه‌لی ئێمه له‌بارو گونجاوه، ته‌نها پێویستیمان به‌یه‌کێتی و یه‌کڕێزیه، وازبێنین له‌خزمه‌ت و هاوکاری داگیرکه‌ران، ده‌توانین لایه‌ق به‌ڕێبازی شه‌هیدان و داخوازی گه‌له‌که‌مان بین و هه‌نگاوێکی مێژوویی بنێین.
له‌هه‌رێمی کوردستانیش، هیوادارین گه‌له‌که‌مان له‌ساڵی نوێ به‌هه‌ڵوێستی دیموکراتیانه‌و ڕۆحی نه‌ته‌وه‌یی به‌رده‌وام له‌چالاکیدابین تاکو وهک فشارێک ده‌سه‌ڵات ناچاربکه‌ین ده‌ستبه‌رداری ئه‌وجۆره هه‌ڵوێسته نادیموکراتی و ناته‌واویانه‌ی بێت و ته‌واوی داخوازی و خزمه‌تگوزاریه‌کانی خه‌ڵک له‌به‌رچاوبگرێت و نه‌بێته هاوکار و چاوساغی داگیرکه‌رانی کوردستان.
بۆ ساڵی داهاتوو هه‌ڵبژاردن له‌هه‌رێمی کوردستان له‌پێشمانه، ده‌کرێت هه‌ڵبژاردن دوربێت له‌ساخته‌کاری و یاساکانی هه‌ڵبژاردن به‌شێوازێک دابڕێژێت ڕه‌چاوی هه‌ندێ پێوانی دیموکراتی بکرێت.
ده‌کرێت کۆمیسیۆنی سه‌ربه‌خۆی هه‌ڵبژاردنه‌کانی هه‌رێم نوێ بکرێته‌وه و ئه‌نجومه‌نێکی پسپۆڕ وشاره‌زا له‌خه‌ڵکی بێلایه‌ن هه‌ڵبژێردرێت و به‌واتا سه‌ربه‌خۆبێت و دوربێت له‌ده‌ستێوه‌ردانی حزبی.
ده‌کرێت پێش هه‌ڵبژاردن ئاماده‌کاری بکرێت بۆڕه‌شنوسی ده‌ستورێکی دیموکراتی و له‌گه‌ڵ هه‌ڵبژاردن بخرێته ده‌نگدانه‌وه.
هه‌روه‌ها ده‌کرێت هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی پارێزگاکانیش له‌گه‌ڵیدا ئه‌نجام بدرێت.
له‌کۆتاییدا.
ته‌ڤگه‌ری ئازادی وێڕای پیرۆزبایی بۆ ساڵی ٢٠٢٢، سه‌ره‌ڕای ئه‌و هه‌موو فشارانه‌ی له‌ساڵی ڕابردودا له‌سه‌ر هه‌ڤاڵانمان به‌ڕێوه‌براوه، هێشتاش ئه‌توانین بڵێین زۆرترین چالاکیمان به‌ڕێوه‌بردووه و بۆهه‌موو ڕۆژه‌ڤ و ڕووداوه‌کان و له‌زۆرینه‌ی هه‌ڵمه‌ته‌کان به‌شداریمان کردووه، سه‌ره‌ڕای ڕه‌خنه‌داینمان بۆهه‌ر که‌م کورتییه‌ک له‌به‌رامبه‌ر گه‌له‌که‌مان، سۆز ئه‌ده‌ین له‌ساڵی داهاتوودا به‌به‌رنامه‌یه‌کی نوێ وبه‌ئیراده‌یه‌کی به‌هێزتره‌وه له‌گه‌ڵتان ده‌بین و هیچ هێزێک نییه ڕێگری تێکۆشانمان بکات بۆئازادی گه‌له‌که‌مان.
ته‌ڤگه‌ری ئازادیی کۆمه‌ڵگه‌ی کوردستان
ده‌سته‌ی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی
٣١ \١٢ \ ٢٠٢١
