ته‌ڤگه‌ر کۆمه‌ڵگه‌یه‌کی ئازاد و دیموکرات و ژینگه پاریز
بابەتی پەیوەندیدار
نووسەرێک، لەبارەی هاوکارییەکانی پارتی بۆ دەوڵەتی تورکیا وتی: “پارتی دیموکراتی کوردستانی عێراق مەودایەکی فراوانی بەرژەوەندی لەگەڵ تورکدا هەیە، دەبێتە داردەستی تاکو بەرژەوەندییەکانی نەکەونە مەترسییەوە.”
لەتیف فاتیح فەرەج – نووسەر و چاودێری سیاسیی لەبارەی دەستوەردان و پێشلکاریی و داگیرکارییەکان تورکیا بۆ سەر هەرێمی کوردستان قسەی بۆ ئاژانسی هەواڵی فورات کرد و وتی: “ئەوەی کە وادەکات ئەو دەوڵەتانەی کە کوردستانیان بەسەردا دابەش بووە دەستوردان لە کاروباری کورد بکەن، ئەو ڕێکەوتنانەیە کە لە نێوانیاندا هەیە کە بیانوی نا ئاوەزی و نا مەنتقی دەداتە دەستیان بۆ ئەوەی تەداخولی هەرێمی کوردستان و ڕۆژائاوای کوردستان و کورد بە گشتی بکەن، لەبەرامبەردا کوردستان، عێراقیش لاوازن لە بەرپەرچدانەوەی ئەو دەسەڵاتە و داکۆکیکردن لە مافی خۆیان لای وڵاتانی کەنداو و دامەزراوەکانی تایبەت بە مافی مرۆڤ، بەتایبەتی دەوڵەتی داگیرکاری تورک بەشێوەیەکی فراوان ئەم پێشێلکارییانە دەکات و دێتە ناو شاخ و کێوەکانی کوردستان و ناو شارەکان و لێیان دەدات و تیرۆر دەکات و دەکوژێت، هەموو ئەمانەش بە بەکارهێنانی ئەوەیە کە ئەندامی ناتۆیە و بە بیانووی وەدەرنانی تیرۆرستانەوە درێژە بە داگیرکارییەکانی دەدات، وەک بینیمان لە ناو شاری کەرکوکدا کردەی تیرۆرستی ئەنجامدا، کە ئەمە تاکە هۆکار لێی بێدەنگی جوڵانەوەکانی کوردستان و حکومەتی عێراقیشە و لاوازی بەرەنگاربوونەوەیە لەناویاندا، هەرچەندە لە ڕابردوودا بڕیاری ٦٦٨هەبوو چەکوشی ڕاستەوخۆش هەبوو وەک لە ساڵی ١٩٩٦ بینیمان، بەڵام دیارە نەیتوانی ڕێگربێت لە داگیرکارییەکانی دەوڵەتی تورکیا.
لەبارەی هاوکارییەکانی پارتی دیموکراتی کوردستانی عێراق بۆ دەوڵەتی تورک و ناردنی هێزەکانی زێرەڤانی بۆ سەر سنور بەناوی پاسەوانی سنورەوە، لەتیف فاتیح، پێیوابوو کە هۆکاری سەرەکی مێژووی یەکنەبوونی کوردە، وەک گەڕانەوەیەک بۆ ڕابردوو باسی لە پاشهاتەکانی جەنگی چاڵدێران و کارەکانی مەلا ئیدریسی بەدلیسی کرد، کە جارێکی تر بەکارهێنانی کورد بوو بۆ ژێردەستەیی دەوڵەتی عوسمانیی، لەم بارەیەوە زیاتر قسەیکرد و وتی: “ئەم یەکنەبوون و پارچە پارچەییە بە درێژایی مێژووی کورد وای کردووە کە لە دژی یەکتر بچنە خزمەتی ئاسایشی نەتەوەیی دەوڵەتانی ترەوە و ببنە داردەست بۆ ویست و ئامانجەکانی ئەو، لەبەرامبەر گەشتن بە مەرامی دژ بە بەرەیەکی تر، کە ئەویش هەر کوردە، چارەسەری ئەم دۆخانە لە ڕاستیدا، بەتەنها بەیەکبوونی هەموو کورد دەبێت.”
باسی لەوەشکرد کە حکومەتەکان لەڕێی یاسا و ناوەڕۆکی ڕێکەوتننامەکانەوە دەتوانن ڕێ لەم پێشێلکارییانە بگرن و وتیشی: “حکومەتی عێراق دەیتوانی ڕووبەڕووی دەوڵەتی تورک ببێتەوە و هێزەکانیان ڕاوبنێتەوە سەر سنور و ڕێ بەم تەداخولانە نەدات، بەڵام کاتێک هێزێکی ناوخۆی وەک پارتی دیموکراتی کوردستانی عێراق دەبێتە ڕێخۆشکەر بۆ دەوڵەتی تورکی داگیرکەر، ئەوکات هاوکێشەکە پێچەوانە دەبێتەوە و تورکیا کورد لە خاکی خۆی بە بیانووی جۆر بەجۆر ڕاودەنێت.”
ئەو چاودێرە سیاسییە، لەبارەی ویست و ئامانجی تورک لەم پێشێلکاری و لێدانانە لە باشور و ڕۆژئاوای کوردستاندا وتی: “کاریگەریی و ئامانجەکان ڕوونک، تورکیای داگیرکەر دەیەوێت شەڕی ناوخۆی کورد دژ بە کورد دروست بکات و خۆبەڕێوەبەری لە ناو کرددا نەهێڵێت، ئەو لە ڕۆژاوا و قامیشلۆ و لە باشور لە هەولێر و سلێمانی و قەندیل و ناوچەکانی تر ئەدات، ئەمە کاریگەری ڕاستەوخۆی لەسەر پەیوەندییە کۆمەڵایەتی و بازرگانییەکان هەیە، لە ماوەی ئەم هێرشانەی تورکیادا، دەبینین زیاد لە ٣٠٠ خەڵکی سڤیل شەهید بوون، ژمارەیەکی زیاتریش بریندارن، لە بەرامبەریشدا گوندەکان کە لەسەر پێی خۆیان وەستابوون، لە ئێستادا بەبۆنەی داگیرکارییەکانی دەوڵەتی تورک، بۆنەتە بەرخۆر و لە شارەکاندان و بەمەش بەرهەمهێنی و خۆ بەڕێوەبەری نامێنێت.”
جەختی لەوەشکردەوە: “تورکیا مەساحەیەکی فراوانی ڕێکەوتنی هەیە لەگەڵ پارتی دیموکراتی کوردستانی عێراقدا، پەنجا ساڵ ڕێکەوتنی نەوت و هەبوونی پارە لە بانقەکانی تورکیا وای کردووە کە پارتی نەتوانێ ڕووبەڕووی بێتەوە، ئەگەرنا دەکەوێتە بەر هەڕەشەیەکی بازرگانی و ئابڵوقەی توند، تورکیا لە هەوڵدایە بۆ ڕاکێشانی عێراق و یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان بۆ ناو ئەم پێشێلکارییانە دژ بە کورد، هەڕەشەی داخستن و دانی ئابڵوقە لە سەر یەکێتیی دەکات، هەموو ئەمانە گەر پێی بکرێت، لە ئێران و ڕۆژئاواش دەیکات، هۆکاری ئەمەش ئەوەیە دەوڵەتی تورکیا بێئەخلاقترین و بێئاکارترین دەوڵەتە لە هەموو مێژوودا و شتێکی لەوێنەی ئەو بوونی نییە.”
هەروەها باسی لەوە کرد کە ڕاستە کە دەوڵەتی تورکیا و دەسەڵاتی دژە کورد توانیوییەتی لە هەندێ ویستی خۆیدا سەرکەوتوو بێت و بگات بە ئامانج لە ڕێی جوڵانەوە سیاسیەکانەوە و تا ڕادەیەک نەیهێشتووە پرسی کورد ببێتە پرسێکی جیهانی، بەڵام نەیتوانیوە لە ناو خەڵکی سڤیلا، تەنانەت بە جیاکردنەوەی سنوریش بگاتە ئامانجی خۆیی و وتیشی: “ئەو سنورە وەهمیانەی کە بۆ گەلی کورد کێشراوە و پارچە پارچەی کردوون، نەیاتوانی وامان لێبکا کە هەموومان پێکەوە بین، لە هەورامان و پێنجوێن و پاوە دەبینین چۆن خزمان بەرامبەری یەکترن، لە لێدانی عەفرین و کارەساتی شەنگال و کۆبانێ، لە خولەکێکدا هەمووان بوونە یک و ئەو هێڵە وەهمیانە نەیاتوانی هیچ لە بابەتەکە بگۆڕن، وەک کوردێکی باشوور کلتووری هەموو کوردستان بە هی خۆم دەزانم و زۆرینەی کوردیش وایە، ئەوان نەیانتوانی کلتوور و ڕۆحییەتی کوردایەتیمان بسڕنەوە و هەموو شتێکیان بۆنەچووە سەر، تەنانەت بە بەکارهێنانی هێزی گەورە و ئێف ١٦ش هێشتا نەیانتوایوە بگەنە ئامانجی خۆیان و لە شاخەکان ڕووبەڕووی کورد و پەکەکە ببنەوە، بۆیەش دەیانەوێ جوڵانەوە ناوخۆمان لەدژی کورد بەربدەن و بەشەڕی ناوخۆ کاریگەریمان بخەنە سەر.”
ئەوەشێ وت: “هێشتا نەگەیشتوونەتە ئەو ئاستەی بتوانن ببنە گەلی دیموکراتیک و لە تێزەکانی ڕێبەر ئاپۆ تێبگەن، کە تا چەند کاریگەری دەبێت لەسەر پرسی ئاشتی و بە مەترسی دەزانن بۆ مانەوەی خۆیان.”
