ته‌ڤگه‌ر کۆمه‌ڵگه‌یه‌کی ئازاد و دیموکرات و ژینگه پاریز
بابەتی پەیوەندیدار
ئیدریس سدیق
درەختەکە: “کلکی تەورەکە ئازارمدەدات ” ئازادی بەبێ ژان لە دایك نابێ، بەڵام هەر کاتێ نزیکبوویتەوە لە ترووسکاییەك ، خائینەکان لەباریانبردوو !
شارەزایانی بواری کۆمەڵناسی و دەروونناسی لە دوای خوێندنەوە و بە دواداچوون ، هاوڕا و کۆکن لەسەر دوو جۆرە کۆمەڵگە ، کۆمەڵگەیەك دەسەڵاتدارانی کەمینەیەکی دەستڕۆیشتوو باڵادەستی خێڵەکی کە مێشکییان ئاخێنراوە بە رق و قینە ، خۆپەرستی ، فشۆڵ و هیچ لەبارنەبوو ، نەزان و ترسنۆك ، چەمانەوە ، کەسایەتییەکی لاواز و تێکوپێکشکێنراو و لەرزۆك ، راڕا و هەر رۆژە و یاریکردن لەسەر پەتێك ، هەڵچوون و هەڕەشە و گەفکردن ، بەڵێن و پەیمانی درۆ و دووڕوویی ، کرێگرتە ، نووزانەوە ، کڕووزانەوە و پاڕانەوە لەبەردەم دەرباری دوژمنان ، گوتاری بەناو میللەت و ………. ، سەرەڕای بوونی قەیران و تەنگژەی ئابووری ، نەداری و نادادی ، کۆمەڵگەیەکی کۆیلە ، دەستەمۆکراو ، بێئیڕادە ، گوێ رایەڵی فرمانەکان ، هیچ لەبارنەبوو و …… بەرهەمدێنێت . لە بەرامبەریدا سەرکردە ، کەسایەتییەکی تایبەتمەندی قاڵبووی ناوبۆتەی نیشتیمانی و وڵاتپارێزییە ، بوێر و بەرخودێری نەتەوەکەیەتی ، چاونەترس و ئازا ، قەڵایەکی پۆڵایین بونیاد دەنێ لە خۆڕاگری ، لە خۆبوردوو ، هەستکردن بە ئێش و ئازاری نەتەوەکەی ، جوامێری ، هۆشیاری ، بەرپرسیارێتی بەرامبەر ئەرك و فرمان ، لە هەنگاوەکان ئاگاهی لە بەر پێیەکانە نە هەڵدەنگوێن و نە دەشکەون ، وەك پەندە یابانییەکە گەر حەوت جار کەوتی هەشت جار هەڵسەوە ، گیانی باوەڕ بەخۆوەبوون ، ئارامگرتنی درێژخایەن و کۆڵنەدانی سەرسەختانە و …….. . هەستی هەڵقوڵاوی نیشتیمانپەروەری و دڵسۆزی لە شادەمارەکان دەسووڕێتەوە ، دەبن بەخەون و لەسەر خاك جێبەجێیدەکات ، کۆمەڵگەیەكی کراوە ، بە ئەزموون و چاونەترس ، گیانی بەڕەنگاربوونەوە ، دیدگای نوێ لە هەڵتەکاندن و لە رەگەوە هەڵکێشانی نەریتە کۆن و مردوو و بۆگەن و باڵادەستی خێڵەکی ، راچڵەکاندن و هەژاندنی کۆمەڵگە ، بەهێزکردنی شووناسنامەی تاك و بڕیاردان لە پرسە نەتەوایەتی و نیشتیمانییە چارەنووسسازەکان و …….. ، وەك ناپڵیۆن بۆیدەچی : ” ئەگەر سواپایەکت لە سەد شێر پێکهێنا بە سەرلەشکری سەگێك ، لە گۆڕەپانی جەنگەکەدا شێرەکان وەك سەگەکە دەتۆپن ، بە پێچەوانەوەشەوە ئەگەر لەشکرەکە سەد سەگ بێ و سەرلەشکر شێرێك بێ ؛ ئەوا سەگەکان وەك شێر دەجەنگن !
لە سەر و بەندی بەرپابوونی شۆڕشی پیشەسازی لە ئینگلیزستان ، رۆژئاوای ئەوروپا و ئەمریکا ، سەرمایەداری جیهانی بۆ ساخکردنەوەی کەل و پەل و کەڵەکە بوونی سەرمایە ، پاڵێنەری بەدەستهێنانی وزە و کەرەسەی خاو بوو وەك سەرچاوەیەکی پیشەسازی ، ، نێردە و گەریدەکان برووسك ئاسا کەوتنە گەڕان و پشکنین ، ململانێ ، رکابەری و شەڕانگێزی لە پۆپە دابوو ، هێڵی شەمەندەفەری بەرلین – بەغدا ، پێشڕەوی سوپای ئینگلیز بۆ داگیرکردنی کەرکوك و موسڵ .
نەوت ( زێڕە رەشەکە ) ، لە هەندێ وڵاتان بووەتە خێر و بێر ، بووژانەوە ، بنیادنان ، گەشە ، ئارامی و سەروەری بڕیاری سیاسی ، لە باربردنی کۆماری مهاباد 1946 / 12 / 15 – 1946 / 1 / 22 ، لادانی حکومەتی محەمەد موسەدەق 1953 / 8 / 19 – 1951 / 4 لە لایەن M16 ی ئینگلیز و CIA ی ئەمریکی لە ئۆپەڕاسیۆنی TP AJAX ، و کودەتا شوومەکەی 8 ی شوباتی 1963 هەردوو هەواڵگری ئینگلیز و CIA ئەمریکی لە پشتبوو ، لە ئیکوادۆڕیش ، دوای 10 ساڵ لە ململانێی دەرهێنانی نەوت ، بڕیار وایە گشتپرسی بۆ ئەنجامبدرێت !
سەرهەڵدانی رووبەڕووبوونەوە ، ئاڵۆزی ، ناسەقامگیری ، تووندوتێژژی ، خوێنڕشتن ، شەڕ و ئاشووبی ئەم دواییەی کەرکووك ، دێرینە و نوێ نییە ، بۆنی زێڕە رەشەکە ، دااگیرکەرە چڵێس و خوێن خۆرەکان و بەرژەوەندخوازە ناسیۆنالیستەکانی ناوەخۆ و دەرەکی سەرخۆش و مەستکردووە ، لە هەوڵی بەردەوامی چاندنی تۆی دووبەرەکی ، ناکۆکی و ململانێی نێوان پێکهاتەکان ، راگواستن ، گۆڕینی دیموگرافیا ، بە عەرەبکردن و …… دان .
لە مێژووی سەدەی رابردوو ، لە مانگرتنی کرێکارانی کۆمپانیای نەوتی کەرکووك کە بە کوشتارگەی گاورباغی ناسراوە لە 1946 / 7 / 12 ، دواتر کوشتارگەی پێکهاتەی تورکمانەکان لە رۆژانی 1959 / 7 / 17 – 14 ، سەرەتایەك بۆ لێدان و جۆشدانی ناکۆکی نێوان پێکهاتەکانی ئەو شارە رەسەنە بووە .
لە دەستپێکی دامەزراندنی یەکەمین حکومەتی عێراقی لە ساڵی 1921 ، تاوەکو ئێستا ، کەرکوك وەك بەرمیلە بارووتەکە ناسراوە ، هیچ دەسەڵاتە یەك لە دوا یەکەکان کاریان لەسەر پێکەوەژیان و لێبووردەیی و تەبایی پێکهاتەکان نەکردووە ، جگە لەفەرامۆشکردنی ئەو شارە دێرینە وەکو کەلاوەیەکی بێخاوەن ، لە بنیادنان ، ئاوەدانکردنەوە ، خزمەتگوزاری ، ژیانێکی شایستە و بێبەشکردنیان لە داهاتی پیتڕۆ دۆلار ، بەڵکو کار لەسەر پیلانگێڕی ترسناك ، ململانێ ، دووبەرەکی ، رووبەڕووبوونەوە و ……. کرا .
تەواوی حیزب ، پارت و رێکخراوەکانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست ، لە پاش جەنگی جیهانی یەکەم و تایبەت پاش جەنگی جیهانی دووەم بە فلتەری M16 ی ئینگلیزی ، CIA ی ئەمریکی و MOSSAD ی ئیسڕائیلی شرۆڤە و تێپەڕکراوە ، تەنها بۆ تێپەڕاندنی سیاسەتی ( پەرتکە و زاڵبە – Divide & rule ) بۆ لەمپەر و بەربەستدروستکردن لەبەردەم بیری کۆمۆنیستی ، هزری چەپ و نیشتیمانی وڵاتپارێزی ، رابەڕەکانیشیان بووکەڵەی دەستی خۆیانن .
پارتی دیموکڕاتی کودستان – عێراق ، لەو سێ چارەکە سەدەیە بەدەر نەبووە لە بەڕێوەچوون و ئاسانکاری و هەماهەنگی پیلانە گوماناویی داگیرکاریی و فراوانخوازیی و باڵادەستی ناسیۆنالیستی توندڕۆی تاکڕەوی نەتەوەیی لە ناوچەکە و تێپەڕاندنی ئەجیندای هەواڵگری ، پشتتێکردن لە کۆماری مەهاباد ، لەباربردنی کوماری نیشتیمانی عەبدولکەریم قاسم ، ئاشبەتاڵی 1975 و دەست ماچکردنی شا و کار من تمام است ، ریفڕاندۆمە ئابڕووبەرەکەی 2017 / 9 / 25 ، خۆدزینەوە لە جێبەجێکردنی مادەی 140 ی ناوچە داگیرکراوەکان و چۆلکردنی کەرکوك ( کە ئەجیندای تورکی لە پشتەوە بوو ) ، رێککەوتنی پەنجا ساڵەی نەوتی تاریکی لەگەڵ تورکیا ، ئابووری سەربەخۆ ، ناپاکی ، دژایەتیکردن ، تیڕۆر ، راونان ، ئەشکەنجە ، هەڕەشە ، زیندانی و …… چەپ و وڵاتپارێزان ، تەنها بۆ بەردەوامبوونی ماشێنی ناسەقامگیری ، تێکدانی ئەخلاقی و دەروونی و کۆمەڵایەتی ، پشێوی ، ئاژاوە ، هەڵشاخانی فرە پێکهاتە نەتەوەیی و ئایینی و …… بۆ راوکردن لە ئاوی مەنگ .
وەك چۆن لە ماوەی چوار ساڵەی 1970 / 3 / 11 – 1975 / 3 / 6 ، نەك هەر لە خەمی کورددا نەبوون هەر بەرپرسە و بابای خۆدەوڵەمەندکردن ، ئافرەتی جوان ، قۆنتەرات و ……. بوون چ جای پرسی کەرکووك ؟
راپەڕینی 1991 ێکیش بۆ ئازادیکرا ، بەڵام دووبارەبوونەوەی نەهامەتییەکان ، زیندانەکان پڕبوون لە ئازادیخوازان ، ئەم هەڵە زێڕینەش ، وەك رووخانی بەعس و دوای شەڕەکانی داعش کە تەواوی سنووری کوردستان کەوتە ژێر هەژموونی دەسەڵاتی کوردی ، بەڵام لەبەر نەبوونی کۆدەنگی و پلانێکی پڕۆژەیەکی ستڕاتیژی نەتەوەیی و نیشتیمانی ، ئەوەی بەخوێن رزگار کرا ، بۆ چەند سەعاتە هاش و هووش ، سەرگەرمبوون ، پەنجە هەڵشەقاندن ، نەزانانە مامەڵەکردن و نەخوێندنەوەی داهاتوو لەباربردران ، دۆنکیشۆتیانە خۆیان وەك پاڵەوان و سەرکردەی سیاسی وێناکرد .
کەرکوکی داگیرکراو و ناسنامە شێواو ، لە هەزارەی سێیەمی پێش زایین ، پایتەختی یەکێ لە هەرە دێرینترین و دەستڕۆیشتووەکانی کوردە گۆتییەکانبووە کە ئەو کات پێی دەوترا ( ئارابخا ) ، پاش رووخانی بەعس ئیدارەکەی کەوتە ژێر دەسەڵاتی کوردی ، بەڵام چ دەسەڵاتێك ، کە لە کۆی دنیا وێنەی نەبووە لە بوونی دوو هێز ، دوو پەروەردە ، دوو ئاسایش و دوو و دووی بێ کۆتا ، لە بڕی ئەوەی بیکەن بە شاری برایەتی ، تەبایی ، پێکەوەژیان ، ئارامی ، لێبوردەیی ، ئاشتەوایی کۆمەڵایەتی و سیاسی و …… ، بەرەو شارستانییەت بوون و پێشکەوتن هەنگاو بنێ ، لە شکستەکان فێرنەبوون خۆیان گۆڕیان بۆ خۆیان هەڵکەناند ، لە مۆڕاڵێکی نەگۆڕ لە تاکڕەوی ، وتاری هەڵچوون ، یەکتر شکاندن ، تانە و تەشەر ، تاکڕەوی ، ململانێ ، چاندنی تۆی دووبەرەکی و ……. . بۆ خۆسەرێتی کوردانی رۆژئاوا لەو ماوەکورتەی تەمەنیدا ، توانی نموونەیەکی دەگمەن لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بهێنێتە کایەوە لە پێکەوە ژیانی سەرجەم پێکهاتەکان بە تەبایی و ئارامی و پووچەڵکردنەوەی پیلانە نەزۆکەکەی ئەم دواییەی داگیرکەرانی سێقۆڵی تورکیا ، ئێران و سوریا لە دێرەەزوور ؟
تورکیا ، باشووری وەك باخچەی پشتەوەی و کەرکوکیش وەك نیشتیمانی رەسەنی تورکەکان و هێڵی سووری وێنا کردووە و دەستبەرداری نابێت ، بۆیەش دنەی پارتی داوە هاوپەیمانی لەگەڵ ناسیۆنالیستە توندڕۆکانی هەردوو پێکهاتەی بەرەی تورکمانی و عەرەبی سونە ببەستێ ، بەدەر لە گەڵ کوردان ! داواکردنەوەی بارەگاکەی پارتی تەنها پاساوێکە بۆ تێپەڕاندنی پیلانە مەودا نزیکەکەیان لە پێناو بەرژەوەندی جیۆ سیاسی و ئابوورییەکەی ، ئەندازیاری نانەوەی ئاژاوە و خوێنڕشتنی ئەم دواییەی کەرکوك هاکان فیدانی سیناریست و داڕێژەری ئەو پانۆڕامە ترسێنەرە خوێناوییەیە کە لەهەولێر 2023 / 8 / 24 ، فەرشی سووری بۆ راخرا و لە ژوورە تاریکەکان لەگەڵ سەرانی بەرپرسی باڵاکانی پارتی و دوور لە زوومی کامێڕاکان ، نەخشەی بۆ کێشراوە ( لەگەڵ هەولێر ( حەسەن خەیرییەکان ) کۆتایی بە پەکەکە دەهێنین و سوپاسیان دەکەین ) ! ئەردوغان : ” نیشتیمانی تورکمانەکان کەرکوکە ، ناوچەیەکە کەلتوری جیاوازی تێدا دەژی ، رێگا نادەین ئارامی ئەوێ تێکبچێت ” ، ئەڕشەد ساڵحی سەرۆکی بەرەی تورکمانی : ” چەکدارانی پەکەکە هۆکاری پشێوییەکانی کەرکوکن ” . ئاڵۆزی و ناسەقامگیرییەکەش دەست و دیاری و هەنگاوی یەکەمی تورکیای داگیرکەرە بۆ ئامادەکاری بۆ قۆناخی دووەمی ئەنجامی هەڵبژاردنەکانی پارێزگاکان ، دەبێ پارێزگاری کەرکوك تورکمان یا کەسێکی تری نزیکی دەوڵەتی تورك بێ ، لە ئەگەری سەرنەکەوتنی لیستەکەیان ؛ ئەوا بە دڵنیایی کەرکووك دەبێتە گۆمی خوێن و عیراقیش بەرەو تونێڵێکی ترسناك و کاوڵکاری دەکێشێت و تەقینەوەی بەرمیلە باڕووتەکەیە ! بە درێژایی مێژوو سەڵمێنرا کە پارتی بەرپرسیاری یەکەمە لەسەر پەرتەوازەیی ناوماڵی یەکێتی نەتەوەیی کورد .
تاکە کلیلی چارەسەر لە بەڕێوەبردن بۆ کەرکوکییەکان ، بە سەرجەم پێکهاتەکانیەوە ، مۆدیلی کۆنفیدڕالیزمی دیموکڕاتە ، یەکێتی فرە رەنگەکانە ، رەتکردنەوەی توند وتیژی ، بەلانانی ناکۆکییەکان ، پاراستنی ژینگەی تەندروستی پێکەوەوە ژیان ، گفتوگۆی نیشتیمانی ئاشتیانە ، رێگە نەدەن ببنە قوربانی هێزە سیاسییەکان و مانۆڕێکی تری وەك 31 ی ئاب و 16 ی ئۆکتۆبەر و ریفڕاندۆمێکی تریان بەسەردا بهێنن .
